Το ελληνικό εμπόριο βρίσκεται αντιμέτωπο με μια άνευ προηγουμένου πρόκληση: την ανεξέλεγκτη επέλαση των ασιατικών πλατφορμών ηλεκτρονικού εμπορίου. Αυτό το φαινόμενο, που έχει λάβει ανησυχητικές διαστάσεις, απειλεί ευθέως τη βιωσιμότητα χιλιάδων μικρομεσαίων επιχειρήσεων, τη δημόσια υγεία, την προστασία των προσωπικών δεδομένων και την ασφάλεια των προϊόντων και έχει πολυεπίπεδες αρνητικές επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία.
Σύμφωνα με τον Πρόεδρο της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ), Σταύρο Καφούνη, οι απώλειες για το ελληνικό εμπόριο είναι ήδη τεράστιες. Ο εκτιμώμενος τζίρος στην Ελλάδα από τις ασιατικές πλατφόρμες αγγίζει τα 529 εκατομμύρια ευρώ, καταλαμβάνοντας το 17,63% της ελληνικής αγοράς ηλεκτρονικού εμπορίου. Αυτό σημαίνει ότι περίπου το 20% της αγοράς έχει ήδη μετατοπιστεί εκτός του ελληνικού εμπορικού ιστού, με ένα στα πέντε ευρώ του ηλεκτρονικού εμπορίου να κατευθύνεται προς την Κίνα.
Οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις
Οι επιπτώσεις αυτής της τάσης είναι καταστροφικές σε πολλαπλά επίπεδα:
- Απώλεια Δημοσίων Εσόδων: Εκτιμάται ότι χάνονται περίπου 50 εκατομμύρια ευρώ ετησίως από τελωνειακούς δασμούς. Συνολικά, η απώλεια δημοσίων εσόδων από φορολογία (ΦΠΑ, λοιποί φόροι) και ασφαλιστικές εισφορές υπολογίζεται σε 200 εκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο. Το πλήγμα αυτό είναι τέσσερις φορές μεγαλύτερο από το τεκμαρτό εισόδημα για το λιανεμπόριο και υπερβαίνει το σύνολο του ετήσιου τέλους επιτηδεύματος.
- Αθέμιτος ανταγωνισμός: Όπως τόνισε η Γενική Διευθύντρια της EuroCommerce, Christel Delberghe, η κατάσταση είναι κρίσιμη λόγω της μαζικής εξαγωγής προϊόντων στην Ευρώπη χωρίς την επιβολή δασμών. Εταιρείες όπως η Temu και η Shein, μετά τις αυστηρές πολιτικές των ΗΠΑ, στράφηκαν στην ευρωπαϊκή αγορά, σημειώνοντας εντυπωσιακή αύξηση πωλήσεων. Το 2024 διακινήθηκαν 4,6 δισεκατομμύρια πακέτα, με την εκτίμηση για το 2025 να αγγίζει τα 6 δισεκατομμύρια, τα περισσότερα εκ των οποίων προέρχονται από την Κίνα. Πολλές από αυτές τις εταιρείες δεν τηρούν τα υποχρεωτικά πρότυπα και τους ελέγχους που ισχύουν για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις.
- Πλήγμα στις Μικρομεσαίες επιχειρήσεις: Ο Εμπορικός Σύλλογος Αθηνών επισημαίνει ότι η αδασμολόγητη και αφορολόγητη είσοδος χιλιάδων δεμάτων από τρίτες χώρες, ιδίως από την Κίνα, για πακέτα αξίας κάτω των 150 ευρώ, δημιουργεί συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού. Οι ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις επιβαρύνονται με ΦΠΑ, δασμούς, έξοδα εκτελωνισμού και υποχρέωση συμμόρφωσης με τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές.
- Ασφάλεια προϊόντων και προστασία καταναλωτή: Πολλά από τα εισαγόμενα προϊόντα δεν πληρούν τις ευρωπαϊκές προδιαγάφές ασφαλείας, θέτοντας σε κίνδυνο τους καταναλωτές. Επιπλέον, οι πρακτικές αυτών των πλατφορμών μπορεί να οδηγήσουν σε εσφαλμένα καταναλωτικά πρότυπα, ιδίως στις νεότερες ηλικίες.
Προτεινόμενες λύσεις και δράσεις
Ο εμπορικός κόσμος της Ελλάδας και της Ευρώπης απαιτεί άμεσα και δραστικά μέτρα για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος:
- Διασφάλιση Ισονομίας: Όλες οι διαδικτυακές εμπορικές δραστηριότητες, ανεξαρτήτως γεωγραφικής προέλευσης, πρέπει να υπάγονται στο ίδιο φορολογικό, δασμολογικό και νομοθετικό πλαίσιο, τηρώντας τους κανόνες που τηρούν και άλλες χώρες (όπως η Κίνα και οι ΗΠΑ) για τα Ευρωπαικά προιόντα.
- Υποχρεωτικός Εκτελωνισμός και φορολόγηση από το πρώτο ευρώ: Πρέπει να καταργηθεί η απαλλαγή των 150 ευρώ για τα μικροδέματα και να αποδίδεται ΦΠΑ από το πρώτο ευρώ. Αυτό αναμένεται να φέρει έσοδα άνω του ενός δισεκατομμυρίου ευρώ από τελωνειακούς δασμούς.
- Συμμόρφωση με Ευρωπαϊκές προδιαγραφές: Όλα τα προϊόντα που εισέρχονται στην αγορά μέσω ηλεκτρονικού εμπορίου πρέπει να πληρούν τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές ασφαλείας.
- Εφαρμογή Νομοθεσίας Ηλεκτρονικού Εμπορίου: Απαιτείται πλήρης συμμόρφωση των διαδικτυακών καταστημάτων με το ισχύον νομικό πλαίσιο που διέπει και τα φυσικά καταστήματα, όπως ο GDPR, ο Omnibus και ο DSA, για την προστασία προσωπικών δεδομένων, εμπορικών πρακτικών και καθεστώτος προσφορών.
Η ΕΕ έχει ήδη ξεκινήσει συζητήσεις για τελωνειακή μεταρρύθμιση και ενίσχυση των ελέγχων. Η κατάσταση απαιτεί άμεση δράση σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο για την προστασία της ελληνικής επιχειρηματικότητας, την ενίσχυση των δημοσίων εσόδων και τη διασφάλιση της καταναλωτικής ασφάλειας. Σε αντίθετη περίπτωση, οι συνέπειες θα είναι καταστροφικές, οδηγώντας σε λουκέτα και απώλεια θέσεων εργασίας τόσο στην Ελλάδα όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη.
